|
TABLE OF CONTENTS
Featured Articles
|
|
Note from our Director
Dear friends,
As I write to you, people here in New York City and all over the world are going into the streets to demand an end to state-sanctioned violence, especially against black people. I am heartened by the way in which the cry "Black Lives Matter" has been so widely taken up here in the US. I sense a broad political shift in my country which gives me some hope that we might make real moves toward a more just, equitable and anti-racist society. Even as I am intensely aware of this particular uprising because it is my country, our close associations worldwide have made recent upheavals in Hong Kong and Chile and other regions much more real and personal to me as well. I know that many of you are in countries which have had long, intense and even terrifying struggles. I've seen how our international connections are a precious source of encouragement and strength through difficult times.
Focusing is a liberating process. Most of us first come to Focusing to heal our inner conflicts. Many of us soon recognize the power of this compassionate inner attention to make our interactions with others more human, and to shift the ways in which society itself interacts. Focusing and its underlying philosophy was developed by a man who had to escape from a country in which his life and the lives of his people did not matter. To Gene Gendlin, work for a more just society was inseparable from an individual's inner work.
On June 13, I led two conversations to "explore how we as a Focusing community can do more to bring Focusing, Thinking at the Edge and the Philosophy of the Implicit to the work of anti-racism and anti-oppression." I am also working in a small mixed-race group to explore this question further. It escapes no one's notice that although we are an extremely diverse community in terms of nationality, culture and language, there is little representation in our midst of people of African heritage. I'd like to change that.
I know that many of you are actively using Focusing in social justice work (whether narrowly or broadly defined), including reaching out to communities which have been under-represented or under-served by us. My hope is that we can multiply one another's efforts, so that the gifts we find from Focusing are shared with all, and that we use the power of Focusing to create a just and anti-racist world.
|
|
All of this, of course, is happening in the context of the continuing pandemic. The Membership Committee and our staff have worked with a mighty force of Focusing volunteers from all parts of the globe to create supportive environments online. Here's a short video celebration of all their good work.
With warmest regards,
Catherine Torpey
|
|
Next International Focusing Conference
in France
June 2022!
Start packing your bags! Though we don't have an exact date yet, we are thrilled that the French Focusing Community (pictured here) is organizing the next International Focusing Conference some time in June 2022 somewhere in their beautiful country. IFEF (Institut de Focusing d'Europe Francophone) has been organizing summer schools each year in France for many years. Now they are ready to share their vibrant community with the world. All workshops will be in French and English. We can't wait!
|
|
Advanced and Certification Weeklong 2020 goes ONLINE!
August 16-22
New low price reflects this change
The 2020 Weeklong is going online! Though being together in person would have been wonderful, the Facilitation Team is excited to live this Crossing and Belonging experience authentically in this format. The world is living through tumultuous times and we have an unprecedented opportunity to live through it together. We will be with one another from our homes in Israel and Ireland and Canada and Chile and Australia and who knows how many other places. Many of our countries are in political upheaval, and many are just now facing the height of the pandemic. We need one another, and the world needs Focusing.
This moment seems to be an instance of the meaning of the Institute's logo, the theta. Gene Gendlin liked the theta as the symbol of Focusing, because the pen first goes backward into the past and then is thrust forward. In the very year that we look backward to celebrate the 50th Weeklong, we are being launched into this new era.
For us, this 2020 Online Weeklong is a grand new adventure. We will be delighted to have you as our companions on this journey.
The Weeklong is intended for advanced Focusers and those who have received (or are receiving) certification. A highlight of the event is a certification ceremony.
More details and registration information can be found here.
|
|
Focusing Oriented Therapy
Online Conference
"How the Felt Sense Enables Therapeutic Change"
October 23-25, 2020
Pre-conference October 21-22
We are pleased to announce that the Focusing Oriented Therapy Conference has been changed to an ONLINE conference, to take place Friday, October 23 to Sunday, October 25. Our theme this year is "How the Felt Sense Enables Therapeutic Change."
The conference will be a blend of pre-recorded webinars, live panel discussions and demonstrations, with time for Focusing. The pre-conference (October 21-22) will be a two-day introductory course in Focusing for therapists, so please encourage therapists who are not yet familiar with Focusing to attend the pre-conference so that they can get the most out of the conference itself.
Presentations, demonstrations and workshops will span global time zones and additional content will be made available in Spanish. We are still working out details of the schedule and presenters, but so far we know that Lynn Preston, Joan Klagsbrun, Salvador Moreno, Laury Rappaport, Edgardo Riveros, Leslie Ellis, Greg Madison, Ann Weiser Cornell and Jan Winhall will be among those making this event spectacular!
Watch The International Focusing Institute website and your email for more information and registration details. You won't want to miss this event! .
|
|
In Their Own Words:
Member Perspectives on
Rob Parker's Four-Module Class
We asked two people who attended Rob Parker's 4 Module Classes to share their perspective on Gendlin's philosophy and their personal experience with the class. Please watch for future opportunities for going deeper into philosophy with the Institute.
"I took Rob Parker's 4-module course on the Philosophy of Eugene Gendlin. I am a trained neurobiologist with long experience in hard science work. I have recently begun work in cognitive science and aspects of consciousness. Through my research, I became aware of Eugene Gendlin's concepts regarding the nature of experience and its connection to language. I wanted to explore these concepts further and found Rob's course that was being offered through the Focusing Institute.
"Gendlin's philosophy is complex and particularly hard to comprehend. It requires a lot of reading and numerous re-readings to understand. Having Rob introduce Gendlin's thought was an immense help. Rob has firsthand knowledge of these ideas, as he knew Gendlin and interacted with him, and Rob has done what is obviously a very in-depth study of Gendlin's writings. Rob introduced Gendlin's ideas very clearly and paced his exposition so that we could grasp them from where we are - that is, from the science-based world we live in, but ultimately separate from our existing set of science-based assumptions. That is, Rob guided us to see Gendlin's ideas as an entirely separate and different system from which to understand life and our minds/bodies in life.
"I felt that I made great progress in understanding a lot of Gendlin's ideas because of Rob's course. I was grateful for how patient and concerned Rob was with being understood at every step. He stopped to check our understanding every few sentences, making sure we were on board with him.
"Gendlin's philosophy is naturally still a work in progress for me. And it is all making more and more sense as the logic of the ideas unfolds in every new reading. I owe to Rob the ground work that he gave me so that reading Gendlin on my own is now easier. Rob is, above all, a very thoughtful, kind, patient teacher and a good listener. He is also a good thinker, with rich associations and background. All these qualities make him a memorable teacher to have for something as complex as Gendlin's work."
--Monica
"The challenge of the Process Model is big. It is a matter of thinking altogether in a completely different way about oneself, about relationships, about time, about space, about causality, and about anything that happens. And this new way is at the same time felt and thought, so it has to grow organically. It takes time. Gendlin starts from seeing life as a process; something that is continuously changing and not as a thing that is. From there, he slowly lets various concepts emerge that build a completely new picture of reality, redefining all the basic concepts we typically use to think about it. So, the model itself grows organically in the book and in us. It is an experience more than an academic learning of a knowledge separate outside of us....
"I can already see how my new understanding slips in from time to time in different aspects of my life. First and foremost, it is a transformation process.
"I can also speak to the presence of Rob. He is exquisitely gentle and open, welcoming all comments and even looking for critiques. He responds to each question the best that he can every time, making sure to feel and think before answering when necessary.... It is clear that after years of talking with Gendlin and pondering the concepts of the model, he not only knows but embodies the vision contained in A Process Model.
"The scope of Gendlin's vision and legacy is huge, and if this is to be a seminal work that prefigures a much-needed new way of understanding and living human experiences, we need many people to join the adventure. These efforts will carve the paths that make it more easily accessible to all, continuing the growth of this process in their own way at any level of manifestation."
--François-Charles
|
|
Shifting from the Bottom Up:
A Conversation amid the Coronavirus Pandemic with Jan Winhall ( MSW, RSW, FOT)
By Derek Ryan Maynard
Jan Winhall (MSW, RSW, FOT) is a Coordinator at the Focusing Institute and Director of "Focusing on Borden," a center and community for Focusing, located in downtown Toronto. She is a Registered Clinical Social Worker in private practice, and a lecturer on the Faculty of Social Work at the University of Toronto. Her extensive work in the area of trauma and addiction for the past 30 years has, in many respects, been founded on the principles of Gene Gendlin’s work. She has made impassioned and groundbreaking contributions to the global educational community. Jan’s book, Addiction From the Bottom Up: a Felt Sense/Polyvagal Model to Treat Addiction, is slated for publication and release in 2021.
Many now find themselves in dark times, disconnected and cut off in dangerous ways. Covid-19 has brought grief, loss and fear, stirring up traumas and fueling many addictive behaviors. Amid this pandemic, Jan Winhall shines a light to lead others out of these ‘stuck’ places. Her insight and impassioned lead are not only relevant, but a much-needed balm for the woundedness of so many who long for meaningful connections. B elow are some of Jan’s insights and highlights from a recent conversation:
In order for us to have more impact, we have to really be proud of Focusing; to name it and teach it. I think we should teach it more in terms of understanding how it works. For example, I teach the Experiencing Scale to my students and clients to help them understand how change happens in the body. We know what works; we know what helps. By using the Scale, we can show clients how to track their felt senses and deepen their capacity to grow.
|
|
When I made this visual illustration, clients loved it! They started taking pictures of it on their phone and using it as a map to orient themselves. So every day, if you pick this up or you look at your watch and ask yourself, Where am I? , you’re beginning to build this kind of awareness, intentionality, consciousness about where you are in your life. How are you living your life? The more you do that, the more you are then able to decide consciously to make changes. Of course, it is more complicated than that; it is long and it is hard! But orientating where you are in your neurophysiological state is a very powerful cue, or like we say in Focusing, a handle for grasping, Where am I?
Through the lens of Polyvagal Theory, we can understand addiction as an attempt to shift neurophysiological states from the dead end of flooding and chaos (Fight-Flight) to the dead end of numbing and dissociation (Freeze/Fawn). This addictive pattern takes you into isolation (Fixate). It is the opposite of coming together with people. The grounded place in the illustration is called Flock. This is where you find the social engagement system; it is where we flock together. Addiction is about using a substance or behavior to soothe. What addictive patterns do is shift us back and forth. It can work either way. You can either use a behavior because you are trying to feel something, or you can use a behavior because you are trying to not feel something.
That is going to show up in the quality of your presence in your Focusing practice, affecting whether or not you are able to stay present and go deep into Gendlin’s Experiencing Scale. What we learned in his research - and the key really for me in some respects in terms of Focusing-oriented therapy - is the Experiencing Scale. Recognizing in yourself, and developing a capacity to recognize in your partnerships as well, just how deep into the experience can you go. Are you touching into something implicit? Are you touching into something that creates a ‘felt shift’ in the body? And if you are not, chances are you are in that dead-end loop where bad habits and addiction take you. So the more aware you are of how deep you can go, the more you are going to be mindful of where you are by the quality of your presence.
It’s developing a kind of intentionality about what it is that you want to work on and developing your practice every day. So before you are at that place of being impulsive, you've already started shifting your nervous system into a place that starts to be more reflective and more grounded. And if you do that every day, eventually you are going to start building up a new pathway that leads you toward this ventral-vagus place (FLOCK); this grounded place in the autonomic nervous system. From an experiential point of view, you are going to be, over time, developing a sense of being beside the experience instead of being flooded or dissociated by it. Gendlin talks about dead-end places. It’s where he starts his Focusing-Oriented Therapy book. He starts where people get stuck! Who starts a book with where you're stuck? But that's what Focusing allows us, to go beyond these stuck places. And an addictive behavior or a bad habit is a stuck process. So we need to get the right amount of closeness and distance from that stuck process to be able to shift it. And that requires some forethought.
What’s Next?
I think we need to be more bold about speaking up in terms of what we know, this magical wonderful thing, that we know can create spaces that are just incredible. Like now, we are supporting each other online in our community and people aren't alone. We meet every week and people have their Focusing partnerships in between.
This is what COVID is teaching us; that we all have to pull together, that we need to create ‘safe-enough’ places together. That none of us are going to get out of this okay unless we’re all okay. That’s a huge lesson.
I think we have a really rich opportunity now to get out there and explain, describe and speak up about what the power of Focusing is. Because you can bring it into anything. Gendlin really encouraged that. Don't just treat it as a method, bring it into everything that you do because it is in everything that you do. The body is in everything we do. Whether it is a yoga practice, a Focusing practice, playing the piano or walking, or creative writing, get into your bodies. Start living in your body and seeing your body as a living organism. And when we do that, when we make that shift into bottom up, then everything is possible. When we are disconnected, we can cut ourselves off in very dangerous ways. But when we are connected, I'm connected to you, you’re connected to the trees around you. And then it hurts us to hurt the world. We are learning this lesson right now, at this moment in time.
“We all have to pull together… we need to create safe-enough places together. None of us are going to get out of this okay unless we’re all okay.”
~ Jan Winhall
Catch up with Jan Winhall and her community here , and watch her interview with The International Focusing Institute from May 2020 here .
Jan was featured on The Michael Ostrolenk Podcast, which you can download here or watch here .
|
|
Derek Ryan Maynard is an Information Science student at the University of South Florida. He is passionate about Focusing and seeks to meet the needs of an increasingly media-dependent world. In addition to being a professional video editor, his interests include philosophy, meditation , religion, and psychology.
|
|
Get to know Bebe Simon!
by Barbara Dickinson & Len Grossman
Of course I know Bebe Simon! It's hard for me to imagine anyone in the Focusing world who hasn't heard of her, met her, become her student, or become her friend. It was at the International Focusing Conference in Seattle (August of 2015) that we met and have never looked back. The first thing I learned – Bebe had attended every single International Focusing Conference from the very beginning!
It was also at the Seattle Conference that I met Bebe’s great friend, Len Grossman. Len and I have a mutual love for Bebe, which formed a connection between us over the years since. Len has been Bebe’s friend for much longer than I have known them, attended her Changes Group, helped with the process that produced her book, How I Teach Focusing , and so much more, of which I am not even aware.
But let’s ask Len to fill in some of those blanks...
Thank you for your invitation to add a few words about Bebe to your article, which captures so much about who Bebe is.
Trying to remember the specific details about how I met Bebe is difficult. It is perhaps lost in the haze of time. She would tell me, "Your body knows." But let me try.
I began Focusing over 40 years ago when a dear friend gave me an amazing gift - a weekend workshop with Gene Gendlin at the University of Chicago. It was packed. I had no idea what to expect when Gene asked for volunteers and then called on me. That half hour was one of the most powerful experiences I have ever had. I still remember the felt sense that arose.
In that era, Changes groups were beginning to sprout all over Chicago. And for a couple of years, I would sometimes go to as many as two or three in a single week. So I cannot be sure where or when I met Bebe. It seems to me that it was at the home of a Focuser in the Armitage-Halstead area, near Lincoln Park in Chicago. It was there that I went for several years.
Around that time, Bebe began working at the offices of the Focusing Institute. I think Doralee Grindler-Katonah was still there, but Mary McGuire was the new Director. Eventually Gene and the Institute moved to New York. Bebe missed the Institute, but she especially missed Gene. She kept in close contact with him until the end of his life, calling him regularly and visiting with him whenever she could.
I had stopped going regularly to Changes meetings when I got a call out of the blue from Bebe. She wanted to start a group at her condo in Oak Park (a suburb of Chicago) and I lived not too far from there. She asked if I would come so she would have an experienced Focuser with her to help her demonstrate the process. I think that prototype group met a few times.
Not long after that, I moved to Oak Park not far from Bebe. Eventually I called and discovered Bebe's group had not only begun in earnest but was very successful. For more than 30 years, that group met every Tuesday night. I mean every Tuesday night - holidays, blizzards, snowstorms, Christmas Eve, New Year’s Eve. Even when Bebe was away from home, someone always had a key to her apartment and would be there to let people in and start the evening. Speaking of when she was away, it was about this time the Focusing Institute had its first annual "International." More about that later.
In those 30 years, I rarely missed a Tuesday even as attendance dwindled. Organizations I belonged to knew I would not attend their meetings if they were scheduled on a Tuesday, even when I was on their boards. When Bebe was hospitalized after a fall a couple of years ago, I went to her place every week and waited in case someone would show up.
I mentioned the proliferation of Changes groups in the early 80s. Each had its own style and customs. Some began with a formal "attunement." Some broke immediately into groups of two or three. Some did introductory sessions with everyone standing in a circle and passing senses to the person next to them (if that makes any sense - hmm, thinking back, that might have been a primitive form of Interactive Focusing) like a large game of telephone.
Bebe eventually developed her own format, which may be common elsewhere but was new to me. First of all, if there were new members either she or I would go over the rules. She was not a hostess, meaning not responsible for each of us. She told us where to find water glasses and cold water. The rules were that glasses should be left in the sink at the end of the meeting. We were to put furniture back where we found it. (At one session while Bebe was out of town at an International, we decided to play a trick on her. We pulled the sofa in the living room a few inches from the wall on one end so that it was on an angle. We turned the large square coffee table at a different angle, and we rearranged some of the paintings and photographs on her walls. The changes were untouched for years. Bebe never let on whether she had noticed or not. I still don't know!) There were fingertip towels in the bathrooms. We were to use those and not put them away.
And a key rule – no one ever had to do or say anything they didn't want to.
Then, the evening was outlined - we would start with "News and Goods" instead of an attunement. Those who wanted to, could say a few words about something "Recent and Meaningful" that had happened in the past week or so. "Popcorn style." It was a way of saying hello.
We would break into groups of two or three to Focus for about an hour. In addition to the living room, there were two rooms set up with comfortable overstuffed chairs or sofas, and a dining room. Once, we used Bebe's bedroom as well. People could choose with whom to Focus and the first group would get to choose which room they would use. If no one would go first, there was a box of poker chips and Bebe said she had some kind of system to use those chips to make a decision. I don't think we ever had to use them. The threat of such an arbitrary method concentrated our minds.
People could also indicate what kind of Focusing they wanted - regular active listening, interactive, etc. In their own groups, they learned to indicate how much or how little repetition or feedback they wanted. I encouraged people to use hand signals to indicate "more" or "less."
After Focusing, we would return to the living room (tiptoeing to the entrance and peeking in to make sure the people in that room were finished.) The evening then concluded with "News and Goods of the Evening - very recent and very meaningful." People could share something about their experience if they chose. And no evening ever ended without "Hugs and Handshakes." That's not quite the phrase, but something like that. Hugs were very important to Bebe. But again, people could do whatever they felt like - hugs, handshakes, or a casual wave.
|
|
In recent years, Bebe began a new practice. When there were new participants, she taught them the " Love Exercise ." That simple exercise enabled many newbies to be aware of a felt sense for the first time.
Which brings me back to Bebe's attendance at the International Conferences. Beginning with the very first one in 1988, Bebe attended every International for 25 straight years. (I didn't attend because, as I told myself, I had a young family to support and if I could take off from work, I wanted to use the time for family vacations. I did attend one of the very early ones at The Abbey in Lake Geneva, Wisconsin where I met Rob Berry, who was giving a demonstration. Years later, he became my therapist. Jim Iberg, who shared an office with him, later served on the Institute's board.)
Finally, four years ago, Bebe convinced me to go to the Seattle International with her. That is where I met Barbara. It was a wonderful experience.
I remember the opening session well. We were all in a huge conference room. I was worried because Bebe wasn't in the room when the program began and I knew she had been looking forward to it. The speaker's lectern was in front of us and someone was addressing the group with his back to the door. He said something and everyone started applauding and cheering. He looked very proud of himself. What he didn't realize was that the door had opened behind him and Bebe was trying to slip in. Of course, there was no way she could go unnoticed with everyone looking right at her. The room was so excited to see her again. It turned out to be a great conference. Bebe saw so many friends and made many new ones. I attended her sessions on the Love Exercise and on "How I Teach Focusing." She loved dancing the night away. While the music got too loud for me and I had to leave the room, she just became younger as the night went on.
After that, the Internationals began to be held every other year and she was only able to attend one more, in England.
Last year she was unable to go and her dear friend Gisela convinced me to go to the International in Merida, Yucatán, Mexico, in Bebe’s stead. I asked Bebe if I could record a short video of her greeting the attendees that I could show at the conference. She said I could, under one condition: since she couldn't be there, I had to find a way to teach the Love Exercise once more - to everyone. As usual, it was a crowded schedule, but I managed to show the video and to "teach" the Love Exercise, something I had never done. I am glad the room indulged me.
At the final session, I asked everyone in the room to say hello to Bebe as I aimed my phone at their tables. The result was cacophony. But when I explained the video to Bebe, she felt the love.
I could go on and on (Bebe always said I talked too long at "News and Goods"), but love is a good place to stop. Hello, Hello.
Back to Barbara …
Bebe, as those close to her know, loves music. Some people may or may not know this, but I sing from time to time. On the evening of the community social, we were supposed to gather on the lawn, but the heat was so great, we ended up in the auditorium. There was a stage, and some people got up and played music, offered comedy, and recited poetry, so I stood up and sang something. I don’t remember what I sang, but as I stepped away, I heard a voice shout from the audience, “Oh no! You can't leave! You have to sing again!” The voice was Bebe.
I went over to greet her, introduced myself, and assured her that I would sing something for the closing. She was content, and that's how our friendship was born. As I look back on that first encounter with Bebe in Seattle, and seeing what has transpired since, to me it is simply amazing how all that came together from one night at the community social.
After the conference, I realized I had an airline voucher in my files that had to be used fairly soon, so I called Bebe and asked, “Would you like a visit?” Bebe said, “Yes!” and of course offered her place for me to stay. In October 2015, Bebe and I had a blast!
We shared her beloved Friday night jazz music, and we took in Hershey Felder and his one-man show on the life of Irving Berlin. We went to see a play that Bebe’s grandson was in, and I met some of her family. We sat around her kitchen table and told the stories of our lives – as Focusers, as mothers…and so much more!
It was during this visit that we hatched the plot for me to attend her next workshop, which she scheduled for Spring of 2016. We had a small but lively group of students. I took home a great deal from it. Bebe's method of teaching Focusing is unique.
How ironic that Bebe says in her book, Discovering the Gift of your Inner Wisdom – How I Teach Focusing (co-written with Rosa Zubizaretta), “My intention with this book is to inspire others to find their own way of teaching Focusing.” (“Discovering …” p. xvii) That is one of Bebe’s many gifts: she taught Focusing to so many people her way, and inspired them to go beyond what she taught to find their own path.
The process of learning Focusing is very individual. Sometimes a particular thing happens that is very interesting, but that does not happen very often. I have included several examples of that kind in this book, just to show how individual the process can be, and to help people realize that this kind of thing can happen. (“Discovering …” p. xvii)
Although my friendship with Bebe is relatively short compared to some, I have learned so much from her that I can hardly keep track. One of the many inspirations from her workshop is how the simplest things are often the most important; how little words mean a lot; how there are never just two things - there is always more. A great example of this comes from a story she told in her book:
“I was attending the International Focusing Conference, and I had made arrangements to visit a friend after the conference. It was going to be in the middle of the week, and I began to be concerned that it might not be very convenient for my friend to have me stay with her on a work night. I had started to worry, ‘What if I get there, and feel like I shouldn’t have come?’ I didn’t want to be imposing on her…The decision I had to make was, ‘Do I go, or not go?’ I did not want to miss seeing my friend, so not going didn’t feel good. Yet to go and feel that I shouldn’t have didn’t feel good either. Either way, it didn’t feel good. As I was doing the exercise, and going back and forth between how each of the options felt, a third option just popped in – call her up and ask her!…And so I did call, and my friend assured me that she wanted me to come.” (“Discovering …” p. 48)
Bebe called her Focusing teaching business “Focusing for Life.” Her workshops had a unique format of meeting over a weekend twice but being one month apart. She also ran a weekly Changes group out of her apartment, and a monthly study group for anyone who had attended her workshops on Sunday afternoons. If you look on YouTube, you can find some videos of Bebe and her students at these meetings. Thankfully, these wonderful memories and Focusing exercises with Bebe are there for us to enjoy for as long as we like.
Bebe has kept in touch with friends and students around the world by phone and through her website. This article cannot go a step further without a shoutout of gratitude to Bebe’s friend, Edward Danforth, who maintained that website for Bebe for years. With the advent of Facebook, it is easier to maintain “Focusing for Life” and reach more people. The graphics are from her original website. Although Bebe has set aside teaching and holding meetings now, the Facebook page will receive periodic updates where you can catch up with Bebe.
|
|
The next stop on my journey with Bebe was meeting at the Cambridge (UK) International Focusing Conference in July of 2016. I offered – and Bebe accepted – to videotape her workshop. What happened thereafter was nothing short of a miracle. I tried my best to edit that video, but discovered by using the gift of my inner wisdom that videography was not “in my wheelhouse,” as the saying goes.
As I was wishing for a gifted video editor to rescue me, my good friend Nada Lou happened to check in with me. Like Bebe, Nada is a legend in the Focusing community, not only for the breadth of her teaching, but for the collection of videos she has made over years of working with Gene Gendlin and other master Focusing teachers. Nada took over my recording, created a wonderful production of Bebe’s workshop, and made it part of her “Focusing in Focus” collection of DVDs.
A few months later, I was chatting on the phone with Bebe when she mentioned that she planned to travel to New York with her dear friend, Gisela Uhl, to visit Gene Gendlin on his birthday, December 25. Since I don’t live far from the airport where they would arrive, I offered to pick them up and drive them to Gene’s home.
We set out on Christmas Eve and reached Gene’s home in time for a short visit; Bebe and Gisela stayed on the next day. What a wonder they were able to be with him not long before he passed away. Gene is one of Bebe’s favorite people in all her long life, and his passing was very hard on her. However, she resolved to travel to New York City for his Memorial Gathering in August of 2017. Friends of Bebe joined her at my house, and for the Memorial and the gathering after. It was a wonderful remembrance, and so heartwarming to see Bebe surrounded by beloved friends and students.
There are so many memories with Bebe after the Memorial for Gene that if I listed them all, I would be writing a book instead of this article. This next memory is a hallmark of the “ripple effect” Bebe has had throughout her Focusing life. Bebe attended the Northwest Focusers’ Gathering on the Pacific Coast in 2017. She talked it up so enthusiastically that a couple of her friends, including me, said, “Let’s go next year and take notes so we can start our own gatherings in the Midwest and on the East Coast.” And that is exactly what we did!
In March of 2018, I traveled back to Chicago and, with Bebe, hopped on a plane to Seattle. We picked up a few friends and drove out to Saint Andrews Lodge in Union, WA, for a lovely weekend with a marvelous group of Northwesterner Focusers.
As a result of that trip and Bebe’s “ripple effect,” both the Midwest Focusers and the MidAtlantic Focusers Gatherings were born and have continued to meet for a yearly retreat, all inspired by Bebe’s enthusiasm. Which reminds me of another favorite passage from Bebe’s book:
“This person chose something that she was very fond of doing, and it was needlework. She knew that the reason she loved it was because of the beautiful things she made. Then, as she did the [love] exercise and connected with how she felt inside while she was doing needlework, she realized that it was also peaceful, and that was why she loved it…Yet now, as she looked deeper, as she imagined herself doing needlework and connected with how she felt inside, she discovered something new: she discovered that when doing needlework, she was ‘sewing herself together.’” ("Discovering …” p.6-7)
In June of 2019, I flew to Michigan to visit my friend, Mary Elaine Kiener. As we planned this little “vacation,” we decided to include a visit to Bebe in our time together. At this point, Bebe realized it was time to move into a more supportive environment and was getting ready to become a resident of Belmont Village in Oak Park, IL.
During our stop with Bebe, I asked her what she wanted to do with all the papers she had gathered about Focusing over the years. She simply said, “Take them!” While we visited her, Mary Elaine and I boxed up the papers and took them away with us. With a bow of gratitude to Mary Elaine, who ultimately drove the boxes from Michigan to New Jersey, I now have “Bebe’s Archive” in my home. I am steadily sorting, indexing, and deciding how to make the articles and information that Bebe valued available online for her students, friends, and fellow Focusers.
As I mentioned earlier in this article, Bebe wrote a book with her dear friend, Rosa Zubizaretta. Rosa had encouraged Bebe to memorialize her brilliant way of teaching Focusing in a book, and they published it in 2014. After I met Bebe, it became evident that she needed some help managing the publisher relationship.
With my previous experience in the publishing, I offered to help and suggested to Bebe that we could make her book more widely available, especially to people in places where shipping physical books was an obstacle. We could do this by re-publishing the book with a paperback version and an eBook version. That was the beginning of a journey that took me back to one of my favorite pursuits – publishing - and brought a huge smile to Bebe’s face. On my June 2019 visit, I showed Bebe a photo I had taken on a trip to Botswana earlier that year - a water lily in perfect focus against a somewhat vague and blurry background – something like Focusing! Bebe loved the mockup of the cover with the water lily so much, I framed it for her – something to hold until the book is in her hands.
As I write this article, the new version of Bebe and Rosa’s book is almost ready. After her book was translated into Japanese by Mako Hikasa and her wonderful team of translators, and the title reversed, Bebe decided to follow this inspired change, and make the title, Discovering the Gift of Your Inner Wisdom − How I Teach Focusing.
Even though Bebe was never very happy with technology, she decided that she could see the benefit of having an eBook version as well as the paperback. The new version of her book in paperback and eBook will be available shortly through The International Focusing Institute (as well as through Lulu.com, Amazon.com, and BarnesandNoble.com). Bebe has always valued the contributions of The International Focusing Institute, and has asked us to make sure that all the proceeds of her book are donated to TIFI in perpetuity.
|
|
Speaking of Bebe’s “ripple effect,” the book project would not have happened if I had not discovered a wonderful publication facilitator named Lisa Hodorovych (Quoth the Writer, LLC) who made everything possible to bring Bebe and Rosa’s book out freshly and electronically.
Before I bring our story to a gentle close, I must mention another of Bebe’s favorite people in the world, Rob Foxcroft. Rob is a person of many talents, not the least of which is poetry. For Bebe’s book, he wrote a special poem, “A Meeting Place” (“Discovering…”, pp. 129-136), which I shall only quote here briefly - you’ll have to read the book to enjoy the poem in its entirety.
“… if it wanted to open in some way
would I be open to that opening?
if it wanted to speak to me in some way
would I be deaf or hearing?
if it wanted …
… would I welcome that?”
In writing this tribute to my dear friend Bebe, I struggled to decide what to include, and pined over all that I could not include … without writing another book, that is! Which reminds me of another favorite story Bebe included in her book:
“I was with a friend who knew Focusing well. She asked me to listen to her about the choices that she had between two different work opportunities. After having spent years preparing for this career, she now had to choose between these two possibilities…Now I knew that it might be helpful for her to Focus on something else first, rather than just on the decision. So I said to her, ‘Oh, there’s someplace here that needs something to hang on to…’ She had not been aware of that before, so I suggested she spend some time with that place and see what the ‘needing something to hang on to’ was all about. This made sense to her. After she took time to do that, she felt relieved, and was able to make her own decision about the jobs.” (“Discovering…” p. 49-50)
There is no way I could ever include even a “tenth” of what Bebe has shared with the worldwide Focusing community over her decades of teaching, encouraging, listening, connecting, befriending, entertaining, hosting, and loving all of us. But I can quote her once again with another favorite story that illustrates exactly how Bebe was to so many of us - “You don’t need to tell it to me! … Can you be with the place that is feeling that?”
“[I] was with a man that I did not know at all at the time. Yet some of the other
participants had recommended to him that he work with me during the guided session in
the workshop. This was near the end of the workshop, when each of the participants
could pick someone to work with for a half hour. So he asked to work with me, and I said
yes. When he started his turn, he said in a weary way, ‘Well, I guess I have to tell the
story all over again if I want help.’ And I responded, ‘Absolutely not! You know the story.
You don’t need to tell it to me. Can you just think about how the story feels inside? And
then, can you be with the place that is feeling that?’ The man was silent for a long time,
and then he gasped, ‘It’s on my side! I thought it was the enemy!’” (“Discovering …”
p.56-57)
|
|
 |
|
Barbara Dickinson is a Certified Focusing Professional who also consults with individuals and non-profits on strategic planning.
|
|
|
|
|
Len Grossman is a retired attorney and teacher engaged in lifelong learning who has been Focusing for over 40 years.
|
|
|
|
„Momenty zmiany” w psychoterapii doświadczeniowej osób cierpiących z powodu uzależnienia
"Moments of movement" in experiential psychotherapy for clients suffering from addiction
Ireneusz Kaczmarczyk
Click here for the English version
Psychoterapia doświadczeniowa koncentruje się wokół procesu doświadczania, wokół funkcji orientacyjnych organizmu: emocji, zmysłów, znaczeń. Pełne niezakłócone doświadczanie rozumiane jest tutaj jako warunek zdrowia psychicznego. Praca terapeutyczna i jej metody zmierzają do osiągnięcia tego celu.
„jeśli nie przyjmiesz swojego bólu
odnajdzie cię w snach
jeśli nie uznasz swojej historii
napisze kolejną bez ciebie” I.K.
W pracy terapeutycznej interesuje mnie najbardziej, jak pacjent przeżywa swoje życie. Zwracam uwagę na przejawy emocjonalnego bólu i sposób, w jaki pacjent sobie z nim radzi. Mógłbym po latach powiedzieć (za L. Greenbergiem), że zajmuję się problemami pacjentów w kontekście ich schematów emocjonalno-poznawczych, starając się rozumieć i uwzględniać wszystko, co te schematy zbudowało. To oznacza spojrzenie na sytuację pacjenta, w którym to całość jego doświadczeń stanowi o dynamice procesu zmiany.
* * *
Czerpiąc z wiedzy, dokonań neuronauki, własnych badań (czynników zmiany we wspólnocie AA) i doświadczeń z prowadzonych terapii prezentuję w tym artykule założenia terapii humanistyczno-doświadczeniowej w pracy z osobą cierpiącą z powodu uzależnienia. Opisuję „momenty zmiany” i staram się zwrócić uwagę na to, co w tym podejściu „leczy”. Przedstawiam - oczywiście niepełny - kontekst teoretyczny i metody pracy. Na ten opis nie składa się tylko jeden proces, lecz suma wielu doświadczeń, które prezentowałem również we wcześniejszych artykułach. Dla bardziej praktycznego ujęcia posługuję się transkrypcjami fragmentów sesji wraz z omówieniem. Odwołuję się pośrednio lub bezpośrednio do dokonań Rogersa, Gendlina, Greenberga (integracyjna psychoterapia humanistyczno-doświadczeniowa) rozwijanych w praktyce terapeutycznej w ośrodku INTRA w Warszawie (w roku ubiegłym ukazała się publikacja pt. „Doświadczenie a psychoterapia” będąca pokłosiem pracy seminarium naukowego INTRY).
Ten artykuł traktuje również o tym, jak symptomy i używka, a w konsekwencji uzależnienie, wpływają na kierunek tendencji aktualizacyjnej (rozwojowej) człowieka i o tym, jak korzystać w terapii z jej organizmicznej energii. Treści tu zawarte prezentowałem w trakcie Międzynarodowej Konferencji pt. „Momenty zmiany” zorganizowanej przez Ośrodek INTRA w maju 2019 roku.
Traumy
Tym, co sprzyja rozwojowi i stanowi jedną z najważniejszych kompetencji człowieka, jest zdolność do przetwarzania doświadczeń, czyli sposób, w jaki człowiek organizuje swoje doświadczenia w kontekście relacji z innymi (M. Warner). Jeśli rozwojowi towarzyszą traumy, to ten proces ulega zniekształceniu, wpływając na kształtowanie tożsamości oraz zdolność nawiązywania relacji i budowania więzi. Traumy prowadzą do różnego rodzaju zaburzeń, w tym do zerwania lub uszkodzenia połączenia między ważnymi systemami i obszarami w mózgu. Wiemy już też, że bez współpracy sieci neuronalnych i między półkulami – mówiąc w nieco uproszczony sposób – proces zmiany jest znacznie ograniczony. Czemu ta współpraca ma takie znaczenie?
Reakcją na traumę jest często nieusymbolizowany ból, który skutkuje reakcjami organizmu: samoblokowaniem, dysocjacją etc. Ktoś, kto mało wie na swój temat, kto był pozbawiony opieki, kieruje się tam, gdzie może zmienić swój stan psychiczny. Tym, co przynosi ulgę, są substancje i czynności, które ten ból koją lub/i od źródeł bólu odcinają. Pozwalają przetrwać momenty jego nasilenia, ale jednocześnie wpływają na zdolność rozumienia siebie, swoich reakcji, potrzeb, ich zaspokajania, rozpoznawania okoliczności, odkrywania ich sensu. Pod „spodem” niejako pozostaje wiele niewyrażonych „zamrożonych” doświadczeń, które dają o sobie znać w sytuacjach kryzysowych, ujawniając w bólu „kruche” miejsca, zdysocjowane fragmenty. Ciało migdałowate w mózgu reaguje (poza wolą) na konkretne zdarzenia i napięcie. Człowiek tworzy system szybkiego reagowania (samoorganizacji), co z czasem zmienia również funkcjonowanie sieci neuronalnych. Taki schemat staje się częścią JA, odpowiadając na większość emocjonalnych potrzeb.
W tak konstruowanym schemacie nie ma jednak dużych szans na modyfikację swoich zachowań, a tylko na dalszą adaptację do warunków życia, pozbawiając człowieka zdolności do adekwatnego przetwarzania (reflektowania) doświadczeń. Zachowaniom nadaje się przy tym znaczenia, co zaspokaja potrzebę sensu i utrzymuje w spójności JA. Najczęściej odbywa się to w odwołaniu do okoliczności, warunków życia, społecznych przekonań, środowiska.
Kryzys
Samoorganizacja prowadzi do wzrastającego cierpienia egzystencjalnego regulowanego wciąż w ten sam sposób. Z czasem następuje utrata kontroli nad życiem i własnymi reakcjami, nad którymi kontrolę do tej pory zapewnić miała chemia bądź czynności. Kryzys w tym kontekście nie jest „bezradnością i bezsilnością” wobec używki, lecz doświadczeniem kruchości struktury JA wobec narastającego emocjonalnego bólu (nieusymbolizowanego cierpienia). To często „otwarte” doświadczenie pierwotnego zranienia, któremu towarzyszy samotność i rozpacz, „chronione” dotąd w zamrożonej strukturze wraz z innymi o podobnym charakterze.
W takim doświadczeniu uruchamia się zwykle potrzeba odzyskania poczucia bezpieczeństwa, co kieruje w stronę poszukiwania pomocy, Boga, siły wyższej, wspólnoty etc.
Terapia
Gdyby myśleć w ten sposób o uzależnieniu, można postawić tezę, że prowadzi do niego wiele następujących po sobie traumatycznych doświadczeń, które nie zostały włączone w obszar JA. Regulacja emocjonalnego bólu prowadzi do zmian w procesie doświadczania; zniekształcając funkcje orientacyjne organizmu (reakcje ciała, emocje, zmysły, znaczenia, motywacje). Leczenie oznaczałoby więc uwzględnienie całego systemu, który bierze udział w przetwarzaniu doświadczeń. Kora mózgowa jest zdolna do integracji – do hamowania, przetwarzania i organizowania impulsów oraz emocji. Terapia obejmuje również te uszkodzone traumami szlaki między układem limbicznym a korą, bo to one są odpowiedzialne za przetwarzanie doświadczeń, integrację sieci neuronalnych między półkulami (choć nie zawsze oczywiście istnieje taka możliwość.)
Dobra współpraca między lewą półkulą i prawą zaczyna się w terapii wtedy, kiedy lewa „pozwala” prawej przeżyć coś jeszcze raz, a prawa uruchamia przy tym lewą, aby nadać temu doświadczeniu adekwatne znaczenie „tu i teraz”. Kiedy świadome i nieświadome procesy stają się coraz bardziej zsynchronizowane, zmniejsza się emocjonalny ból. Następują procesy integracyjne. W „obecności” pacjenta kształtuje się poczucie jego tożsamości i sensu doświadczeń.
Dynamika zamrożonych, wczesnych doświadczeń posttraumatycznych oraz kolejnych bolesnych doświadczeń (w efekcie ryzykownych zachowań) będących już skutkiem wieloletniego używania jest ogromna. Impulsy i ciało migdałowate uruchamiają system samoorganizacji w reakcji na konkretne sytuacje. Intensywny ból staje się nie do wytrzymania i nie do opanowania. Psychologia empiryczna stworzyła szereg metod wspomagających to „wytrzymywanie”, nie zawsze jednak i nie we wszystkich przypadkach są one skuteczne.
Rozwój
Jesteśmy w ciągłym poszukiwaniu efektywnych metod, opieramy się na badaniach, które za punkt wyjścia brały objaw, jego kontrolowanie, abstynencję, w odwołaniu do „widocznych” zmian. Większość z tych badań pochodzi z czasów, kiedy nie wiedzieliśmy tak wiele o relacji traumy, uzależnienia i aktywności mózgu (M. Cooper, M. Wojnar i inni). W ostatnich latach wielu terapeutów decyduje się na szkolenie w różnych nurtach, które mają już do zaproponowania tak zintegrowane założenia terapii osób uzależnionych, co wzbogaca dotychczasowe dokonania w tej dziedzinie.
Ukierunkowanie tylko na objaw (przez umysł) utrudnia uruchomienie transformacyjnej funkcji emocji, blokuje współpracę międzypółkulową. Dla części pacjentów może się to okazać wystarczające, aby jakiś czas „nie pić, nie brać”, choć nie uwalnia ich od bólu i porażek. Doświadczają wciąż bezradności wobec swojego stanu dlatego, że ich organizm wciąż nie wie, czego naprawdę potrzebuje. Pacjent, pozostając „wyjaśniony” w modelu choroby, nie kieruje się w stronę swoich „zamrożonych” całości, raczej się „śledzi” i ocenia, tworząc źródła wewnętrznego napięcia. Wiele rozdarć, urazów, w których „utknął”, determinuje jakość życia, poczucie jego sensu. Celem terapii jest przekształcenie systemu samoorganizacji w system samoregulacji, przejście od kontrolowania siebie, do uzyskania/odzyskania zdolności do możliwie najpełniejszego doświadczania, a w tym procesie docierania do swojej mocy sprawczej. Jak ten proces przebiega, zależy już od charakteru indywidualnych doświadczeń pacjenta.
Substancja czy utrwalone zachowania pozostają siłą, która reguluje i obezwładnia, ale nie zaspokaja potrzeb akceptacji i miłości niezbędnych do zmiany i odzyskania wpływu na życie. Dlatego jest pułapką, w którą wpada wielu ludzi obarczonych pokoleniowymi traumami. Odkrywanie jej charakteru i skutków w terapii bywa dramatycznym, ale już nie tragicznym, bezładnym procesem.
Opis przypadku
Marek ma 45 lat. Nadużywał alkoholu i od 25 lat palił marihuanę, ostatnie pięć lat praktycznie bez przerw. Jest samotny. W trakcie konsultacji powiedział: „Tracę pamięć, nie wiem, co czuję, czego potrzebuję, nie wiem, kim jestem, czuję lęk, nie rozumiem, co się ze mną dzieje, inni ludzie mają rodziny, a ja nie wiem, czy chcę być z kimś, czy nie. Siedzę sam w domu, coraz trudniej mi pracować. Choruję, tracę pamięć. Jestem zmęczony życiem, koniecznością ciągłej walki, lęku i braku stabilizacji. Nie wiem, czego chcę – kariery czy rodziny? Zmęczony jestem myślami z przeszłości, w których pojawiają się konkretne osoby i relacje z nimi, dużo przemocy. Dręczą mnie koszmary. Nie kończę spraw, wciąż się zastanawiam, co by było gdyby. Najlepiej działam pod presją czasu i strachu”. Wypowiadając te słowa, prosił, aby go po tej konsultacji już nigdzie nie odsyłać, to była jego trzecia próba szukania pomocy.
Komentarz
Pan Marek zmuszał się do wytrzymywania bez palenia, i do akceptacji tego stanu: „nie mogę czuć bólu”. Jednak nie dawał rady. Obwiniał się, wstydził, oceniał i oskarżał, tworząc kolejne źródła napięcia. Kiedy palił – cierpiał. Kiedy nie palił – cierpiał również, tylko nie wiedział, dlaczego, choć z czasem „rozumiał” tyle, że powinien przestać. Był przekonany, że jest nienormalny, że to się nigdy nie skończy i myślał o samobójstwie. Znalazł przyczynę i rozwiązanie. Droga do zmiany była w nim całkowicie zablokowana.
Proces terapii
Terapia nie zakładała rozwiązania kwestii uzależnień pacjenta. Tego nie oczekiwał. Raczej chciał „siebie zmienić”. Kontrakt dotyczył pracy nad tymi problemami, które zgłosił, przyglądania się codzienności, pracy nad kwestiami, które stanowią obszary egzystencjalnego bólu i pustki. Kanwą terapii była codzienność, razem z jego paleniem. Raz po raz ujawniały się problemy z przymusem palenia, z sytuacjami, które je wywołują. Rozpoznawał funkcje palenia w kontekście egzystencjalnego bólu – zmagania z pustką i lękiem przed przyszłością ( nic nie osiągnąłem) . Dość szybko odkrył, że jego palenie ma związek z relacjami. Palił bowiem zawsze w sytuacjach związanych z ryzykiem kontaktu z innymi bądź jego brakiem. Zaczęły się przy tym odsłaniać historie z życia. Marek relacjonował te historie, a jego doświadczenia zaczęły się wypełniać treścią i nabierały znaczenia. Przemoc ze strony ojca, opuszczenie ze strony matki, brak oparcia w rodzinie. Agresja. Bójki i alkohol stały się codziennością już w szkole średniej. W ulicznej subkulturowej „wspólnocie” poczuł swobodę z takimi jak on sam. Nie musiał się ukrywać. Jednocześnie doświadczał rozdarcia, był bowiem w jakiejś części zdyscyplinowanym uczniem o artystycznych uzdolnieniach. Między ludźmi był „obserwatorem”, będąc bliżej, pozwalał się często nadużywać i cierpiał.
Wszystkie dotychczasowe próby stabilizacji życiowej były nieudane. Wyjechał z kraju. Unikał kontaktu z rodziną pochodzenia. Związki oparte na wspólnie używanych narkotykach rozpadały się. Marek „błądził” i starał się przed wszystkimi wytrzymać. Obsesyjnie i bezskutecznie szukał bezpieczeństwa w kolejnych pracach i edukacji.
Czynniki zmiany - pierwszy etap
Emocjonalny ból i jego regulacja używkami pojawiają się w efekcie zniekształconej, najczęściej traumą relacyjną, zdolności do pełnego doświadczania. To właśnie relacja „z sobą samym” w psychoterapii i relacji terapeutycznej wymaga uzdrowienia. Jeśli kontakt ukierunkowany jest z obu stron na objaw, nie tworzy w pełni przestrzeni służącej zmianie. Terapia wymaga więc, aby terapeuta wiedział, co i dlaczego tu działa, aby był świadomy procesu, własnego udziału w kształtowaniu tego, co dzieje się „między nami”.
Komentarz
Część pacjenta, ta „która wie”, identyfikując się z objawem, obwinia się i wstydzi, szuka akceptacji, ujawniając przy tym emocjonalne problemy w relacjach (nie spotkałem nikogo, kto by ich nie miał w efekcie traum relacyjnych). Kiedy pacjent uzyskuje poczucie bezpieczeństwa w relacji, uspokaja się. Lewa półkula „ogłasza” wtedy, że nie ma się czego bać i mogą się ujawniać źródła bieżącego cierpienia. Zamiast „muszę to zaakceptować i wytrzymać”, pacjent odkrywa z czasem, że potrzebuje tej akceptacji od drugiego człowieka, od terapeuty.
Kiedy relacja jest kształtowana przez akceptację, empatyczne rozumienie i autentyczność terapeuty, uwalnia się ta część pacjenta, która w lęku była dotąd represjonowana. Pojawiają się emocje, pacjent staje się bardziej „obecny”, próbując składać w całość swoje doświadczenia. Wzrasta przy tym, z sesji na sesję, zdolność do modulowania emocji, tworzą się warunki do wiązania ich ze słowami, do nadawania im znaczenia, odczytywania reakcji z ciała. „Korekcyjnym doświadczeniem nazywamy takie doświadczenie, które sprawia, iż człowiek zyskuje zrozumienie wydarzenia lub relacji albo skutecznie ich doświadcza w inny niespodziewany sposób”. „Odsłonięcie się przed drugą osobą i akceptacja z jej strony przynoszą korekcyjne doświadczenia emocjonalne, zmieniają poczucie izolacji i często pozwalają na utworzenie związku i odczucie bliskości, co jest nowym doświadczeniem i niespodziewanym. Pojawiają się zarówno w aspekcie interpersonalnym w relacji terapeutycznej, jak i wnętrzu klienta, w wyniku przyjęcia do świadomości nowego doświadczenia. (L.Greenberg, R.Elliott)
„Krąg kontaktu”
M. Lux opisał czynniki zmiany terapeutycznej (triada Rogersa), które wpływają również na neuroplastyczność mózgu:
- bezpieczeństwo w relacji – wpływa na układ zaangażowania, obniża lęk,
- zaufanie w relacji – sprzyja ujawnianiu siebie przez pacjenta w relacji, redukuje napięcie, umożliwia autentyczność, uruchamia wzajemne zaangażowanie (wydziela się oksytocyna – hormon bliskości),
- dostrojenie interpersonalne w relacji – tworzy poczucie jedności, następuje sprzężenie/parowanie neuronów po obu stronach, co pozwala na lepsze rozumienie i odkrywanie znaczenia opowiadanych historii; wzmaga uwagę, solidarność, zmniejsza fizyczny ból, pozwala regulować emocje, pogłębia relacje i tworzy więź,
- parafrazowanie doświadczeń przez terapeutę – nazywanie emocji obniża napięcie i je reguluje, uruchamia systemy nagrody w mózgu, rodzi się poczucie bycia zrozumianym i przyjętym (brak zrozumienia z kolei na powrót uruchamia obrony),
- empatyczna eksploracja doświadczenia – nadawanie znaczenia temu, co się pojawia, umożliwia przetwarzanie doświadczeń bieżących i przeszłych. Empatia pozwala wyczuwać i reagować na granice możliwości radzenia sobie pacjenta z emocjami, na towarzyszenie mu na „krawędzi” tego, co znane i tego, co nieznane.
Pacjent najczęściej nie akceptuje siebie (to efekt „społecznego JA” i warunków wartości). Tymczasem, jeśli doświadcza akceptacji w relacji terapeutycznej bądź relacji z grupą, dokonuje się korekcyjna zmiana. Właśnie poprzez takie doświadczanie pacjent uczy się relacji ze sobą. Te dwa procesy, doświadczenie bycia przyjętym i odkrywanie dzięki temu własnej odrębności, uruchamiają potencjał zmiany. (M. Fijewska, Doświadczenie a psychoterapia…). Doświadczanie tego, co w ciele, niejako organizmicznie (pierwotnie), również jako doświadczenie istnienia, „zyskuje przewagę” nad tym, co dotąd przy pomocy środków psychoaktywnych regulowało emocjonalny ból.
Pierwszy etap tej terapii polegał właśnie na „przyjmowanie pacjenta”, w efekcie pojawiło się doświadczenie relacji z terapeutą. Marek doświadczał organizmicznej (pierwotnej) potrzeby „bycia z kimś” zaspokojonej w bezwarunkowej akceptacji. Razem z jego zachowaniami, obwinianiem się, z nieufnością, bezradnością i wstydem. Mówił w niepewności: nigdy tak z nikim nie byłem i nie wiedziałem, że to możliwe. Czasem trudno mi było pomieścić jego ból, porażki i sam wtedy doświadczałem pokusy kierowania się w stronę używki i objawu jako celu terapii. Ilekroć sytuacja kierowała się w tę stronę, pacjent czuł się opuszczony: „ jestem nie taki, nie daje rady, nic ze mnie nie będzie etc.”.
Zmianę w terapii poprzedza więc zwykle uruchomienie „mózgu relacyjnego”. Opowiadanie historii w takich bezpiecznych warunkach odsłania nowe fakty (tworzą się nowe połączenia w sieciach neuronalnych – por. M. Lux), układając się powoli w całość. Starałem się dzielić z pacjentem swoimi reakcjami w taki sposób, aby mu to pomagało odnajdywać się w tych doświadczeniach i aby czuł przy sobie moją obecność (sojusz, kontrakt etc). Tak wyglądało pierwszych trzydzieści sesji. Z czasem pojawiało się w opowieściach coraz więcej traumatycznych doświadczeń, zamrożonych dotąd, które skutkowały w życiu wieloma bolesnymi symptomami.
Proces terapii w kontekście powyższego ma rzeczywiście swoje etapy (P. Fijewski, Doświadczenie a psychoterapia). Pozostaje w tym przypadku jednak procesem, tak aby doświadczenie pacjenta było jego własnym, a nie tym wynikającym z objawu i opisanych mechanizmów. W tym artykule skupiam się na pierwszych etapach, które w tym podejściu wydają mi się kluczowe w pracy z pacjentem uzależnionym.
Efekty
Marek ograniczył palenie, a potem sam uznał, że jednak nie chce już używać marihuany. Napady paniki pojawiały się jednak bardzo często i wtedy palił. Kupował „działkę”, połowę wypalał, uspokajał się, a resztę „towaru” wyrzucał, jakby w odpowiedzi na zapotrzebowanie swojej „drugiej części”, która mówiła „nie możesz palić, musisz wytrzymać”. Rozpoznawaliśmy z czasem te obie części, napięcie, jakie się tworzyło między nimi, poszczególne myśli i „głosy”, ich siłę, bezwzględność w samoocenie. Przyjmując je, coraz częściej w akceptacji i uznaniu, że te jego części coś próbują powiedzieć.
Historia
Alkohol kiedyś regulował napięcie, ale uniemożliwiał działanie, co budziło ogromny lęk pacjenta. Marihuana zastąpiła alkohol. Była kompromisem w radzeniu sobie z uciążliwymi ruminacjami, symptomami nieprzetworzonego posttraumatycznego bólu (mycie rąk). Używki „chroniły” pacjenta również przed ryzykiem wchodzenia w relacje i tym samym przeżywania bólu i lęku związanego z doświadczeniem samotności (Marek wracał do palenia najczęściej, kiedy następowały przerwy w naszych sesjach). Doświadczał utrapienia związanego z OCD. Bez palenia przeżywał boleśnie swój stan jako „zamieszanie, bycie we mgle, panikę, rozpacz”, a przede wszystkim efekt traumy relacyjnej – pustkę.
Rozpoznanie traumatycznych doświadczeń i ich związków z uzależnieniem zwykle pozwala na prowadzenie procesu zgodnie z historią pacjenta. Tylko w optymalnych (bezpiecznych) dla niego warunkach „odsłaniały się” bolesne doświadczenia z jego życia. Czasem bardzo tego pragnął ( „chciałbym się wreszcie wypłakać” ), ale samoblokujące reakcje chroniły do nich dostęp.
Systematyczne sesje z wykorzystaniem technik skoncentrowanych na doświadczaniu (EFT, Focusing) oraz praca w grupie terapeutycznej, tworzyły bezpieczną bazę, a przede wszystkim kierowały w stronę relacji. Można podsumować, że pierwszy etap procesu terapeutycznego wyglądał następująco:
- Rozpoznanie w procesie doświadczania kontekstu „JA – używanie”. To otwierało jeszcze bardziej egzystencjalny wymiar cierpienia. Bezradność, pustka, lęk, rozpacz, samotność. Bycie w tym „razem” z terapeutą rodziło nadzieję i oparcie.
- Rozpoznawanie funkcji używania otwierało drogę do relacji z własnym doświadczeniem. Palenie „wyłączało” lewą półkulę, a emocjonalne reakcje (z prawej) koiło i pozwalało „odpocząć”. Marek przechodził powoli od „kontroli przetrwania” (nie czuć, ukoić, uspokoić się, zredukować myśli i napięcie, dokończyć pracę, odpocząć, uniknąć objawów OCD, spać, odpocząć) do „przetrwania bez kontroli”. To sprzyjało rozpoznawaniu przez niego rzeczywistych potrzeb, w tym poczucia bezpieczeństwa, które torowały powoli drogę do rozumienia „samego siebie” i reakcji swojego organizmu.
- Przetwarzanie bieżących doświadczeń i „uczenie się” wszystkich reakcji, które biorą udział w tym procesie.
- „Rozmrażanie” doświadczeń. Akcent na emocje i doświadczanie powoduje, że część, która wie, obejmuje coraz bardziej tę część, która była dotąd blokowana. To „przyjmowanie” siebie z akceptacją, poprzedzone akceptacją terapeuty (i w takiej kolejności), uruchamiało dalsze zmiany.
W efekcie objaw (panika i palenie) traciły na intensywności. Ujawniły się jednak przy tym psychosomatyczne reakcje, choroby, nasilone reakcje OCD, co jest dość typowym skutkiem pojawiającym się w wielu procesach terapeutycznych. Z czasem przy akceptującej również i refleksyjnej postawie wobec samego siebie, siła tych reakcji słabła.
W języku terapii doświadczeniowej trwała rekonstrukcja i rekonstytucja doświadczeń, czyli odkrywanie ich znaczenia na nowo, niejako „na świeżo” (Gendlin) i włączanie ich w JA, które staje się powoli zdolne do ich obejmowania bez paraliżującej samooceny. Marek mimo, że się wciąż bał, „nie musiał” się ukrywać, chronić, szukać rozwiązań, co dotąd uruchamiało system samoorganizacji (panika) i prowadziło do nawykowego reagowania. Po kilku miesiącach terapii pacjent zrezygnował zupełnie z palenia. Prezentowana niżej transkrypcja sesji ukazuje „moment zmiany”. To przykład wykorzystania technik doświadczeniowych w pracy z wewnętrznymi „głosami”, nazywanych również konfiguracjami. (E. Królak, Doświadczenie a psychoterapia…). Uznaję, że ten opisany tu „moment” otworzył kolejne etapy terapii pacjenta.
P - mam myśli od kilku dni, żeby zapalić, pojawiają nagle, a nic się nie dzieje…
T - nic się nie dzieje specjalnego, wszystko jak zwykle…
P - tylko dużo pracy i boję się, że nie zdążę.. .
T - że Pan nie zdąży i z pracą, i z innymi sprawami, które się pojawiają…i tyle pośpiechu, żeby poradzić ze wszystkim…
P - no tak, te egzaminy w pracy …już nie daję rady…
T - nie daje Pan rady żeby to poukładać i zdążyć na czas…
P - tak, a jeszcze źle się czuję, chodzę po lekarzach, nikt nic nie mówi, nie wiadomo, co mi jest, jestem słaby (wilgotnieją oczy)
T - jest Pan słaby i wydaje się, że przestraszony, i wciąż próbuje się pan mobilizować…
P - tak, ale nie mogę się za to zabrać, coraz trudniej mi rano wstać, nie mogę się pozbyć tych myśli…i chce mi się palić…
T - spróbujmy je zidentyfikować… (proponuje pracę z krytykiem. Ten krytyczny głos jest oceniający, straszy) Co on mówi…?
P – nie uda ci się, nie dasz sobie rady, a terapia nic ci nie pomoże… musisz sam na siebie liczyć… a ja już nie mam siły, jestem taki zmęczony… (pauza)
T - co Pan teraz czuje… (zwracam się do tej kruchej części…)
P - ciężar…
T - jak to jest – czuć ten ciężar…
P - oddychać trudno…(zwieszony na fotelu)… i smutno… (płacze)
T - czego się potrzebuje, czując ten ciężar?...
P - ...żeby ktoś we mnie uwierzył…
T - ...do kogo Pan mówi?...
P – do ojca, nigdy go nie było (płacze)…
T - ...nie dostawał Pan wsparcia w trudnych chwilach...
P - nigdy nie dostawałem... tylko kazania… (płacze)
T - nigdy nie dostawał Pan wsparcia, tylko kazania… teraz też jest bardzo trudno… czego Pan potrzebuje…
P - ...żeby mi Pan powiedział, że sobie poradzę… i że się zmieniam, że coś z tego będzie, że ze mnie coś będzie…
T – pamiętam, jak Pan przyszedł i co Pan mówił, a teraz Pan wie coraz więcej na swój temat, czego Pan potrzebuje… dba o swoje zdrowie, stara się, szuka pomocy, nie wiedział Pan, kim jest, i co czuje, a teraz Pan przeżywa swoje uczucia, i rozpoznaje swoją historię…
P - tak wiem… coraz bardziej i boję się, ile tego jeszcze jest...
T - martwi się Pan, co będzie dalej, że tyle tam bólu i kolejnych historii, i jak sobie Pan z tym poradzi…i dalej ze swoim życiem...
P – tak...
T - a teraz?
P - teraz jest lepiej, mogę o tym rozmawiać… pomagają mi nasze spotkania... chciałbym, żeby mi Pan dalej pomagał… (ociera łzy)
Pacjent i terapeuta w „momencie zmiany”
Pacjent dociera do doświadczenia braku oparcia w relacji z ojcem, odsłania się jego samotność w trudnych życiowych sytuacjach. W trakcie tej sesji dochodzi do zmiany – pacjent identyfikuje potrzebę oparcia i kieruje ją do terapeuty.
Terapeuta „przyjmując” pacjenta w jego świecie znaczeń, „otwiera przed nim drzwi”, którymi wychodzi naprzeciw swoim doświadczeniom, uruchamiając proces ich przetwarzania i integrowania. Moment zmiany w tej sesji to: uobecnienie tego, co nie było dotąd przyjęte (przede wszystkim w relacji z ojcem) „żeby ktoś we mnie uwierzył, żeby mi Pan powiedział, że coś z tego będzie, że ze mnie coś będzie”.
Doświadczenia „przyjęcia” wypełnia tę dotychczasową i bolesną „pustkę”. Uruchamia proces zmiany. Rusza proces aktualizacji z tego momentu, w którym pacjent kiedyś utknął. Zmienia się sposób odczuwania i doświadczenia tego kryzysu.
Gendlin nazywa taki ruch „przesunięciem do przodu” ( carrying forward ). Doświadczenie więzi z terapeutą tworzy jednocześnie nowe połączenie neuronalne, uruchamia tendencję organizmiczną, co jest alternatywą wobec dotychczasowej samoorganizacji w reakcji na bodziec (palenie). To również początek rekonstrukcji uszkodzonych w traumie relacyjnej zdolności do budowania bezpiecznych więzi.
Rozumiałem ten objaw, pacjent znalazł się między tym, co o sobie wie, a tym, co się jeszcze nie może ujawnić – na „krawędzi”. Doświadcza znanej sobie emocjonalnej presji, pretensji do siebie, bezradności, niezidentyfikowanego lęku i bólu, uruchamia się panika, wraca reakcja mózgu – palić! Empatyzowałem z jego napięciem, zamieszaniem. Starałem się rozpoznawać, jaka jest funkcja tego pragnienia, w jakiej sprawie pragnie doświadczyć ulgi, poczuć się bezpieczniej. Kiedy powiedział, że czuje się słaby, był już przy swoich uczuciach. Widziałem, jak zmienia się jego twarz i jak reaguje jego ciało. Stawał się gotowy do otwarcia i przyjęcia interwencji. W jej trakcie pozwalał sobie na przeżywanie swojego cierpienia, poprzez nazywanie, wyrażanie, doświadczał siebie razem z potrzebami organizmu, w relacji. Ten moment jest doświadczaniem emocjonalnego przepływu i ożywienia. Równocześnie pozwoliło to pacjentowi inaczej niż dotąd rozumieć swój niepokój i panikę oraz ich źródła. Dokonuje się zmiana. Nastąpiło przejście od pragnienia unikania, uspokojenia (po to palił) do doświadczania siebie, emocji, potrzeb dotąd nierozpoznanych i niewyrażonych, a dających o sobie znać.
Wraz z ilością przetworzonych później doświadczeń, w konsekwencji tego przeżycia, tworzyła się nowa ścieżka w schemacie reagowania pacjenta. Od sytuacji, przez rozpoznawanie reakcji w ciele, emocji, potrzeb, nadawanie im znaczenia, adekwatne do tego zachowanie, a przede wszystkim bycie „świadkiem” tego procesu. Następuje tu również integracja międzypółkulowa. To z czasem otwiera zwykle inne nieprzetworzone dotychczas doświadczenia, pacjent czuje bowiem, że ktoś przy nim jest. Staje się zdolny do ich integrowania bez poczucia, że kryzys nie jest końcem świata, lecz otwiera jakiś nieznany dotąd obszar. Poszerza się zakres świadomości (każda sesja potem była bogatsza o kolejne sytuacje).
Kończenie procesu
To była nasza trzydziesta sesja (wszystkich było 65). Marek porządkował coraz więcej męczących go spraw. Pomimo uciążliwych symptomów (na tym etapie korzystał z leków) pacjent był bardziej obecny w teraźniejszości. Pracowaliśmy również nad zmianą zachowań, zabezpieczając sytuacje potencjalnie kryzysowe. Odbywało się to na wyraźne oczekiwanie pacjenta: proszę mi pomóc w tym i w tym… Mogliśmy tu korzystać z repertuaru innych podejść.
Na kolejnych etapach terapii wiele sesji poświęconych było relacjom rodzinnym. Pomocne są tu techniki EFT, które mają wysoką skuteczność w terapii traum (M. Tarnowska).
Opis kolejnych przykładów „momentów zmiany” przekracza możliwości tej publikacji.
Po przetworzeniu doświadczeń z przeszłości, akcent w terapii przesunął się na naszą relację. Początkowe „związanie”, które umożliwiło zajmowanie się przeszłością Marka w sposób nieuchronny wymagało teraz zajęcia się tym, co dzieje się „między nami”. To konsekwencja osłabienia wcześniejszych objawów i przetworzenia traum. Pacjent ujawniał „tu i teraz” wiele ambiwalencji, lęku i złości, praca nad tym stanowiła być może najważniejszy etap terapii.
W okolicach pięćdziesiątej sesji pojawiły się zapowiedzi końca terapii. Rozmawianie o tym uruchomiło w Marku całą gamę najpierw ciepłych uczuć, które z kolei otwierały niespodziewanie drogę do ważnych i bolesnych relacji pacjenta z przeszłości. Falę gwałtownych emocji, pragnienie palenia, a nawet wycofania z terapii. To otworzyło ostatni etap procesu związany z doświadczaniem więzi, gruntowaniem efektów całego procesu. Ten proces trwał jeszcze kilka miesięcy.
P - znowu myślę o końcu terapii.
T - ostatnio przy doświadczeniu ciepłych uczuć poczuł Pan, że chce się Panu palić
P - tak…
T - chce Pan odejść, jednocześnie ujawniając jakiś kłopot…?
P - mówiłem tu kiedyś… że mam uczucia do Pana takie, że chciałbym się zaprzyjaźnić, a jednocześnie to niemożliwe…
T - zatrzymajmy się przy uczuciach…
P - jak mówię, że chcę odejść, to czuję smutek, że nie będzie spotkań…
T- nie będzie spotkań…
P -… Pana nie będzie…(wilgotnieją oczy)… nie chcę się zbliżać, będzie bolało… nie chcę się angażować… nie chcę czuć… straty…
T -…chce Pan odejść, żeby się nie angażować… tak jakby terapia dotyczyła tego, co nie pozwala żyć, a nie również tego, co życie umożliwia…
P - to dotyczy wszystkich moich związków… pragnąłem i się bałem… jak teraz… nigdy nie byłem przy tym tak świadomie…
T - możemy dalej o tym rozmawiać, we mnie też są różne uczucia do Pana…
P - to takie nowe…nieznane… dziękuję…(uśmiecha się)… a palić mi się już nie chce…
W obu przypadkach przeszliśmy od „objawu”, od bólu fragmentów zamrożonych całości do ich przyjęcia. W tych momentach pacjent stawał się świadkiem swojego doświadczania, przestał bać się reakcji organizmu, tylko go „słuchał”. To dalej „przesuwało” proces zarówno w nim, jak i w jego bliskich relacjach. Nie wpadał w panikę przy „testowaniu” w nich swojej odrębności. Przede wszystkim w relacji z ojcem.
Terapia nie jest fajerwerkiem i kaskadą widocznych zmian. Bywa szeregiem mikroprocesów, które zmieniają w relacji terapeutycznej sposób przeżywania siebie przez pacjenta, prowadząc dopiero potem do zmiany specyficznej – widocznej w codzienności pacjenta, w jego ważnych relacjach i życiowych wyborach. Ważne, żeby ten proces „widzieć w całości”. Odzwierciedlanie efektów daje pacjentowi rzeczywiste oparcie w sobie i poczucie sprawczości. Na jednej z sesji pacjent zdecydował się powiedzieć, że chce ją zakończyć. Trwało to jeszcze kilka tygodni.
P - Przyszedłem tutaj z „poznawczą głową” i nie wiedziałem, jak żyć, teraz też nie wiem, ale nie muszę… czuję…i się coś z tego zawsze wyłania…
T - co jest potrzebne do tego, żeby tak „wchodzić w jutro…”
P - taka uważność, żeby z iskry nie zrobiła się czarna dziura… trening codzienny, aż zrobi się z tego organiczna sprawa, że to się w sobie ma…
T - jak Pan zabezpieczy swoją zmianę?
P - tymi wszystkimi zmianami… pisałem sobie te momenty w dzienniku… potem wracałem do nich w trudnych chwilach… są jak schody, na których można przysiąść, odpocząć i znaleźć odpowiedź w tym, co było...
T - a ostatni schodek?
P - ostatnio żegnaliśmy się i nigdy nie robiłem tego inaczej, jak w złości i w zerwaniu, a teraz żegnam się z kimś, z kim chcę być… i nie chcę się żegnać, i to jest ta zmiana… że w tym jestem... przeżywam to…
T – ja też w tym jestem i też przeżywam…
(wzruszenie po obu stronach...)
T- coś jeszcze?
P - a wcześniejszy to, jak rozmawiałem z ojcem i powiedziałem, że nasza relacja jest ważniejsza niż pieniądze, które chce mi dawać… poczułem się częścią rodziny… nie musiałem nic udawać, byłem „sobą” z ojcem… i on mnie słuchał.
Marek skończył terapię (dwa lata), będąc w stałym związku, uporządkował sprawy z ojcem, rodziną, wrócił do relacji i przyjaźni, pracował rozsądnie, wyleczył swój organizm. Na tym etapie pacjent dokończył swoje zaległe projekty życiowe. Zmiana stała się mocno rozpoznawalna w przeżywaniu relacji z ojcem, który się nie zmienił, ale w efekcie zmiany syna zmienił się również jego do niego stosunek. Obaj są sobą i mogą ze sobą być, pomimo różnic. To oznacza zdolność do nawiązywania relacji, kształtowania więzi.
Można powiedzieć, że to był główny cel terapii, bo od tego bólu wszystko się w jego życiu „zaczęło” i na tym w terapii „skończyło”, aby otworzyć jego (mam nadzieję) kolejne etapy. Tendencja rozwojowa prowadziła Marka różnymi ścieżkami, teraz wydaje się, że ten proces jest bardziej spójny z tym, do czego w sobie dotarł i na czym może się już oprzeć.
Z perspektywy czasu wydaje się, że więcej czasu można było jednak poświęcić symptomom OCD i powiązanym z nimi emocjonalnym źródłom.
* * *
Im bardziej „obejmowałem” w całości doświadczenia pacjentów, tym bardziej mnie to zmieniało. I potrafiłem być przy różnych ich częściach. Źródła egzystencjalnego bólu leżą najczęściej w zdysocjowanych fragmentach doświadczeń. Odnajdywana „całość” w efekcie terapii obejmuje i ból, i jego źródła, nadając w ten sposób życiu sens, a istnieniu wyraz. To jedna z najważniejszych potrzeb człowieka.
Autor jest doktorem socjologii, psychoterapeutą (PCE EUROPE), superwizorem w procesie (PTIPDiES), superwizorem terapii uzależnień (PARPA), superwizorem grupowego treningu (PTP).
Bibliografia
- Cozolino L. The Neuroscience Of Psychotherapy: Healing The Social Brain (2Nd Ed.) [e-book]. New York, NY, US: W W Norton & Co; 2010.
- Cooper M., Efektywność psychoterapii i poradnictwa psychologicznego, wyd. IPZ 2010.
- Elliot, R, Watson J.C, Goldman R, Greenberg L., Psychoterapia skoncentrowana na emocjach, IPZ. Warszawa 2009
- Mearns D, Thorn B. Terapia skoncentrowana na Osobie, Kraków 2010, Wydawnictwo U
- Lux, M. (2010). The Magic of Encounter – The Person-centered Approach and the Neurosciences. Person-Centered and Experiential Psychotherapies, 9, 274-289.
- Kaczmarczyk. I. Terapeutyczne funkcje Wspólnoty AA, [w:] Psychoterapia pogranicza. Podręcznik akademicki. Red. L. Grzesiuk, H. Suszek. Warszawa 2012, Wydawnictwo Eneteia,
- Kaczmarczyk I, „Psychoterapia doświadczeniowa w leczeniu uzależnień”. [w:] Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, Warszawa: 4/2018
- Materiały z warsztatów L. Greenberga oraz organizowanych przez Ośrodek Pomocy i Edukacji Psychologicznej Intra warsztatów, które prowadzili K. Renders, C. Missiaen, M. Warner oraz seminarium naukowego Ośrodka INTRA.
- Doświadczenie a psychoterapia, Red. Maria Król-Fijewska Wyd. Ośrodek Pomocy i Edukacji Psychologicznej Intra. Warszawa 2019
- Tarnowska M. „Wyniki badań nad skutecznością interwencji”, [w:] Terapia uzależnienia i współuzależnienia 6/2018
- Wojnar M., Lipiński M., Jakubczyk A., Nawroty w uzależnieniu od alkoholu cz. 2, [w:] Alkoholizm i Narkomania, 2007 t. 20. Nr. 1.
|
|
|
Ireneusz Kaczmarczyk, is a doctor of humanities, sociologist, certified psychotherapist (PCE Europe), supervisor of group PTP training, specialist and supervisor of addiction psychotherapy, academic lecturer, poet, member of the Association of Polish Writers, author of seven poetry books, critic. Psychological trainer, specialist in creating organizational culture. The editor-in-chief of the magazine "Addiction and Co-Addiction Therapy". Author of research on the AA Community in Poland. He currently lives in Warsaw.
|
|
Felt Sensing en el Comité de Nominación / Felt Sensing on the Nominating Committee
by Dr. Sergio Lara
Click here for the English version
Hace ya un par de años he estado participando en el Comité de Nominación, siendo también parte del ILC; se me ha pedido unas palabras para compartir con la comunidad de Focusing. Creo que también es una oportunidad para transparentar y describir el servicio que realizamos en dicho comité.
El comité de nominación surgió como necesidad de buscar el mejor medio de estar atentos a la comunidad a fin de invitar a miembros a participar en el servicio de trabajar en el Instituto. De este modo, podemos mantener siempre una cierta continuidad y fuerza del “llevar adelante”, desarrollando nuevos caminos. Esta acción ‘de ir convocando personas’ es también, sin duda, escuchar “lo que el espíritu sopla” en nuestra ‘felt sense comunitaria’.
Se hace necesario recordar el tiempo difícil de transición cuando Gene Gendlin y Mary Hendricks-Gendlin se retiraban de la acción laboral concreta del Instituto, y se hacía imperativo organizar del mejor modo a la comunidad de Focusing. Hubo que realizar muchos diálogos e intercambios – y también mucha autoempatía – para ‘despejar el espacio’, y permitir llegar a un ‘buen puerto’ donde se pudiera ‘atracar y no zozobrar’.
Había una junta directiva temporal, designada por Gene. En 2014, la junta anunció que un «comité de Nominación» nombraría los miembros de la junta permanente, y también a wilos miembros de un nuevo comité que se denominó ILC (International Leadership Council) [1] . Este comité tendría la función de aportar observaciones y consejos de manera multicultural cooperando con la Junta Directiva. Este aporte podría ser de gran valor para enriquecer el instituto con savia de diversos lugares y culturas del mundo; mostrando así otras perspectivas y modos, y ademas enriquecer la acción de la Junta Directiva. Esto podría ayudar a mantener el carácter de diversidad multicultural y pluralismo. Por lo tanto, se necesitaba buscar personas de distintos lugares que quisieran realizar este servicio siendo, al mismo tiempo, reconocidos por la comunidad de Focusing como personas que aportaran visión y ‘felt sensing’.
Para ILC, se quiso que hubiera cierta representación de carácter cultural y continental. Se pensó en 6 personas. No obstante ello, rápidamente se constató que era imposible ‘representar’ a la gran mayoría; por ello, simplemente se busca diferentes personas que deseen cooperar con esta labor y sean parte de diferentes espacios de diferentes partes del mundo. Los que van siendo elegidos para este servicio participan por un periodo mínimo (3 años) con un tope de una reelección (máximo de 6 años).
Los miembros de la Junta Directiva y del ILC rotan para que los dos grupos siempre mantengan a la vez miembros que quedan y nuevos miembros. Es así como surge la necesidad de tener un comité permanente que pueda ir constantemente renovando la participación de estas dos instancias Junta Directiva y ILC.
En lo personal – y sé que otros también pueden pensarlo – surge la inquietud de si este es o no el mejor modo de elegir participantes para este servicio. Me refiero a que este método de elección pudiera aparecer como ‘designación’ sin carácter ‘democrático’. En mi opinión, quiero compartir que, aunque yo sí creo en las democracias, las considero sólo como un ‘mal menor’. Mi deseo es que pudiéramos encontrar otros caminos mejores y más certeros. Por otro lado, recuerdo varios comentarios de Gene Gendlin, donde aseveraba que no creía en la votación porque ésto habitualmente no considera las minorías; algo bastante evidente, que también comparto. A Gene se le cuestionó en varias ocasiones la designación de personas –yo también me lo pregunté. No obstante estas reflexiones, me encuentro trabajando en el Comité de Nominación hace un par de años. ¿Por qué? La razón más importante es que hasta ahora no creo conocer un sistema que sea mejor y más adecuado, el cual pueda considerar y respetar la gran variedad y multiculturalidad de la diversidad y pluralismo de las comunidades. Soy uno de los que quiere defender esta característica fundamental y potente que nos caracteriza en la línea de Focusing y de una filosofía de lo implícito en un modelo procesal. Para ello, un sistema clásico como simple votación democrática no calza. No es efectiva porque no considera los matices de la diversidad de la interculturalidad , ni el pluralismo de los lugares y tiempos, ni tampoco la organicidad de los equipos (Junta y ILC).
Siguiendo la reflexión de Barabas sobre este tema cito: “el concepto interculturalidad como dinámica actual del contacto debe transformarse, ampliarse, para dar explicaciones a las realidades sociales desiguales y estigmatizadoras que persisten en el contexto de la globalización y del pluralismo desigual”. [2]
¿Por qué es tan importante esta característica? Creo que a medida que aumentan las relaciones y las interacciones entre grupos, comunidades y personas, tanto nivel individual como comunitario – Zoom, Skype, WhatsApp, Instagram y otras – se hace evidente que ser ‘ciudadano en esta época no es fácil’. Gene Gendlin comentaba esto en un encuentro en New York y cuando lo escuché me llamó mucho la atención el énfasis de estas palabras. Cosa que entendí mejor cuando leí la conferencia de Michel Foucault del ’68, sobre los Otros.
En esta conferencia se señala, entre otras cosas, que el ambiente en que vivimos ya no es el mismo que en otras épocas en las que se describía este de forma clara y determinada, esto es, por ejemplo, médico en un hospital, panadero en una panadería, catedrático en una sala de clases, etc.. No. Ahora el ambiente se construye en nuestras relaciones y vinculaciones. Foucault lo denomina «heterotopía» . Ahora bien, si esta es efectivamente una realidad, que en este tiempo se hace regular y obvia, no necesariamente se da en forma consciente, especialmente en el lenguaje, en las elecciones y en las decisiones. Por ello, también es un gran desafío considerar la diversidad y el pluralismo en la elección de quienes en los diferentes comités participan y gestionan.
En esta línea, cuando queremos estimar y favorecer el pluralismo y la interculturalidad, no es fácil considerar al “candidato más indicado” ni al “candidato más idóneo”. Esta complejidad intercultural se cruza con posibilidades reales de participación y con la posibilidad de aceptar un servicio voluntario y responsable.
Por ello el «Comité de Nominación» tiene una tarea bastante compleja y desafiante para mantener un espíritu abierto, plural y multicutural. donde se quiere acoger todas las nominaciones – sin excepción – hechas por miembros de la comunidad de todos los espacios y grupos, más posibles candidatos que han manifestado de algún modo apertura inicial a considerar una posible postulación y más otros que se sugieren en el comité mismo. El proceso es lento y pausado para no dejar de considerar ninguna opción. Frente a esta primera lista surge el velar que tanto para la Junta Directiva como para el ILC haya características idóneas de servicio y participación, en los postulantes, que sean apropiadas.
En ambos equipos de trabajo se requiere tiempo de compromiso mensual y el desarrollo de ciertas tareas. Sin embargo, en el primero se requiere capacidades administrativas y visión de dirección, junto con manejo de cuestiones legales y políticas atingentes. Como en este grupo hay responsabilidades de acciones legales, su gestión tiene consecuencias cruciales en decisiones que se deben tomar en forma perentoria y constante. Este grupo es la cabeza del Instituto Internacional de Focusing.
En el segundo equipo (ILC), se enfatiza el estar disponible para ir sintiendo el “felt sensing” de la comunidad. No resuelve problemas pero los puede acoger y derivar; propone ideas para ser trabajadas por la comunidad y recibir el correspondiente "feedback"; realiza y puede organizar la reflexión de lo que va surgiendo en la comunidad de Focusing. La dinámica siempre es proponer para establecer un diálogo interaccional e intercultural, que muchas veces demanda mucho tiempo y paciencia para poder esperar, recibir y organizar el "feedback" que llega. Es por ello que los candidatos deben calzar en cada equipo. En ambos se demanda mantener un número apropiado de participantes que logre sustentar el trabajo y el flujo sin interrupción.
Es por esto, que en el Comité de Nominación se sigue un proceso lento, tranquilo y sentido con la felt sense de cada posible candidato según su disponibilidad, multiculturalidad y pluralismo, proveyendo un acercamiento paulatino a los posibles candidatos. Se consolida en una o dos entrevistas abiertas a compartir inquietudes respecto a la postulación: preguntas, dudas, compromisos y detalles prácticos. Posteriormente, siendo de "felt sensing" compartido por el comité y el candidato se propone a la Junta Directiva y se consolida por períodos de 3 años, pudiéndose esta participación renovar.
El comité en este momento está formado por Paula Nowick (USA), Karen Whalen (Canada), Nada Lou (Canada), Catherine Torpey (USA, Directora del Instituto) y el que suscribe. La dinámica del comité consiste en reunirse una vez al mes (en ocasiones más veces, dependiendo de lo demandado) en otras cuando no hay requerimientos de buscar miembros participantes en los comités, de modo más distanciado. La tarea es estar atentos a encontrar las personas que puedan y quieran aportar estos servicios (que son voluntarios).
Tal vez, podríamos describir el proceso del comité aprovechando los pasos de Focusing:
1. Despejando un espacio.
Se acoge la petición de necesidad de un miembro en la Junta y/o ILC y se ve los posibles candidatos que ya hay en lista y otros nuevos.
2. Dejando que se forme la sensación sentida
Se resuena con aquello que están en lista y se escoge de buen acuerdo a quienes están disponibles, que desean participar, o que han sido postulados y/o reconocidos por la comunidad.
3. Buscando un asidero
Se entrevista y pregunta más formalmente a aquellos candidatos escogidos por la posibilidad real de participar y de las condiciones a que eso conlleva.
4. Resonando
Se resuena tanto en el comité como en cada postulante esta posibilidad y se llega a una opción concreta con tiempo. Lo que se socializa con los equipos involucrados
5. Preguntando
Se confirma y comparte a todos los involucrados
6. Recibiendo
Se acoge al nuevo miembro, quien a su ritmo se incorpora al trabajo del equipo.
Espero que esta reflexión pueda animar a participar, involucrarse y comprender mejor algo más de los servicios que se realizan en la comunidad de Focusing. Siempre estamos en la apertura a lo que se va gestando, en un proceso complejo pero lleno vida, que nos desafía a avanzar hacia delante.
[1] Es importante recordar que la estructura actual del Instituto está constituida por una junta directiva con voz y voto, siendo la Directora Ejecutiva quien lleva a cabo las acciones. El Instituto es una organización sin fines de lucro.; no es legalmente contituida como asociación profesional, en la cual tendría "miembros" con derecho a voto.
[2] Barabas, Alicia M., SNI-CONACYT, Instituto Nacional de Antroplogí a y Historia – Oaxaca & CONACYT. Enderezo de correspondencia: Pino Suárez 715, cp. 68000, Oaxaca, Oax., México.
|
|
Focusing Conversation Series
By Serge Prengel
In these two short conversations, Bruce Nayowith explores his inner experience in 2 situations: (1) making contact with others while connecting with a young part of himself; (2) a situation in which an energetic connection was felt at a distance.
|
|
|
|
|
Browse through upcoming events submitted by the worldwide Focusing community.
|
|
|
|
|
|
|
